het verhaal

De Värtaterminalen is meer dan zomaar een terminal voor de veerdiensten die Zweden verbinden met Finland en de Baltische staten. Het is ook een geslaagd landmark voor Stockholms nieuwe stadsontwikkelingsproject Norra Djurgårdsstaden.

Dat de terminal fungeert als tussenstop voor reizigers spreekt voor zich. Maar het gebouw, dat niet toevallig lijkt op een schip dat op het punt staat de haven te verlaten, is veel meer dan alleen maar dat. Dankzij de integratie van verschillende groenelementen (aan groen was hier een enorme behoefte) is het ook een innovatieve ontmoetingsplek waar een levendig stadssfeertje hangt. De site werd immers van oudsher gekenmerkt door een lange industriële geschiedenis en eeuwenoude havenactiviteiten. Geen verrassing dus dat de omgeving behoorlijk grauw en grijs oogde. Daarbij kwam dat Stockholm, zoals veel steden niet immuun was voor het fenomeen van ‘inbreiding’, waardoor publieke (groene) buitenruimte in de stad schaars was.

De architecten stipten de creatie van waardevolle publieke buitenruimte dan ook aan als prioriteit. Dankzij die aanpak oefent de terminalzone een grote aantrekkingskracht uit op zowel passanten als inwoners van Stockholm. Die laatsten worden door die natuurlijk aanvoelende overgang tussen stadscentrum en nieuwe wijk verleid om hier te komen wonen. Hoofdrolspeler in het ontwerp is het publieke park op het dak van de terminal. Daar maakt de Verge-afboording van Wibio de realisatie van plantvlakken mogelijk. Bloemrijke graslanden, bijvoorbeeld, die al heel wat spontane activiteiten uitlokten, zoals yoga-sessies.

Uitdagingen

Autoverkeer en dagelijks leven binnen één project verzoenen is sowieso geen evidentie. Met aan de ene kant een even complexe als uitgekiende wegeninfrastructuur en aan de andere een bruisend stadspark is dat echter precies wat de Värtaterminalen doet. En dat op een terrein van maar liefst 16.000m², waar naar schatting jaarlijks zo’n vier miljoen mensen vlot hun weg gaan vinden om de veerboot te nemen en ondertussen de kuierende inwoners van de stad kruisen.

Projectdetails

De ambitie van architect Møller reikte veel verder dan alleen maar het ontwerp van een passagiersgebouw voor veerdiensten. Zijn opzet: de terminal laten functioneren in interactie en cohesie met de omgeving. Precies daarom vind je op het dak van de terminal een gevarieerd groen parklandschap met trappen, hellingen, inhammen en gezellige hoekjes. De ideale plek om van het uitzicht over de boten, de archipel en de skyline te genieten of heerlijk ontspannen te wandelen.

De site wordt van oudsher gekenmerkt door haar lange industriële geschiedenis en de eeuwenoude havenactiviteiten. Water is trouwens alomtegenwoordig in Stockholm, dat aan die ligging zijn bijnaam ‘Venetië van het Noorden’ te danken heeft. Naast groen kreeg daarom ook water een prominente plek in het project. Maar niet alleen daarom: net als elke stadsomgeving kreunt Stockholm tijdens neerslagpieken onder de verharding van straten, pleinen en daken. Een van de geïntegreerde groen-blauwe oplossingen op het dak zijn de plantvlakken. Daar wordt het regenwater via kanaaltjes naartoe gestuurd om geabsorbeerd te worden en het overbelaste rioleringssysteem enig soelaas te bieden. Ze verlichten zo de druk op de infrastructuur en helpen het overstromingsrisico in de stad tot een minimum te herleiden. Tegelijk vangen de plantvlakken CO2 af, waardoor de luchtkwaliteit aanzienlijk verbetert.

Door de buitenruimte optimaal te benutten slaagt het project erin het stadsleven van Stockholm-centrum op natuurlijke wijze te laten overgaan in Norra Djurgårdsstaden. De nieuwe stadswijk bij de haven leeft weer op en gezinnen trekken ernaartoe. Die sociale meerwaarde maakt van Stockholm voor nog meer mensen een betere stad om in te wonen. Geen wonder dat de Värtaterminalen al in de prijzen viel.

Het project faciliteert niet enkel een vlotte mobiliteit in en om de terminal, tegelijk nodigt het ook pendelaars en inwoners uit tot ontspanning en sociale interactie. En alsof dat nog niet genoeg is, speelt de Värtaterminalen bovendien ook een belangrijke rol in het management van hemelwater. Die symbiose tussen sociaal-urbane belangen, mobiliteit en klimaatadaptatie, maakt dat dit architecturale pareltje mooi in de filosofie van Wibio past om verstedelijkte omgevingen klimaatrobuust te maken.

Geïntegreerd product

Als afboording tussen de verharde oppervlakken zoals paden en de plantvlakken kozen de architecten voor VERGE. Niet alleen omdat de uitvoering in verzinkt staal naadloos aansluit bij de kleurzetting van het hele project. Ook niet omdat deze afboording van Wibio aanpasbaar is en daardoor uiterst flexibel inzetbaar, terwijl het een eenvoudig te installeren systeem blijft. Nee, in de Värtaterminalen, waar een verkeersdrukte vanjewelste heerst, is de ultieme troef van VERGE zijn gegarandeerde stevigheid. Daarmee is deze gegalvaniseerde afboording tegelijk ideaal om regenwateropvang voor beplanting te integreren en om een langdurig strak, mooi en verzorgd uitzicht te verzekeren. Wat voor een leek op het eerste zicht een louter esthetisch en functioneel bouwelement mag lijken, blijkt dus ook relevant bij de creatie van groen-blauwe klimaatadaptieve ingrepen in de verstedelijkte omgeving.